Κατά τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα συνέχισαν τη λειτουργία τους στην Κύπρο διάφοροι ερασιτεχνικοί θίασοι που παρουσίαζαν ποικιλία θεατρικών έργων, ενώ συνεχιζόταν και η άφιξη και περιοδεία στο νησί ελληνικών θιάσων. Οι ελληνικοί θίασοι συνέχισαν να επισκέπτονται την Κύπρο σε πολύ συχνά χρονικά διαστήματα μέχρι σχεδόν το τέλος της Αγγλοκρατίας (1960). Αλλά και αργότερα, μέχρι σήμερα, η κάθοδος στο νησί ελληνικών θιάσων συνεχίζεται. Οι ελληνικοί θίασοι που επισκέπτονταν την Κύπρο ήταν μερικές φορές αξιόλογοι κι είχαν επικεφαλής κορυφαίους Ελλαδίτες ηθοποιούς, ενώ άλλοτε δεν ήσαν παρά μπουλούκια που ξέμεναν στην Κύπρο για μήνες. Σε μερικές περιπτώσεις πάλι, Ελλαδίτες ηθοποιοί παρέμειναν μόνιμα στην Κύπρο όπου άσκησαν το επάγγελμά τους και κοντά σ' αυτούς ανδρώθηκε η πρώτη γενιά των Κυπρίων ημιεπαγγελματιών και επαγγελματιών του θεάτρου.
Οι πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα: Κατά το διάστημα αυτό, το ερασιτεχνικό κυπριακό θέατρο φαίνεται να επηρεάζεται από τη δουλειά που παρουσιάζουν στο νησί οι ελλαδικοί θίασοι, που κι αυτοί είναι επηρεασμένοι από τις διάφορες τάσεις που επικρατούν στην Ευρώπη. Το δραματολόγιο διαφοροποιείται και αρχίζουν τώρα να παρουσιάζονται από σκηνής λιγότερο τα ιστορικά έργα και περισσότερο οι φαρσοκωμωδίες, τα δακρύβρεκτα μελοδράματα και τα ρομαντικά έργα. Ανάλογες τάσεις επικρατούν και στην κυπριακή θεατρική γραφή, που δίνει έργα όπως η Νεζιπέ του Μεν. Φραγκούδη, η Δημαρχῖτις του Κ. Παυλίδη, το Μπάμ - Μπούμ του Γ. Σταυρίδη -Ραγιά, το Πατριωτισμός καίἜρως και Ἡ Κόμησσα Ζητιάνα της Ι. Περιστιάνη κ.α.
Υπάρχουν όμως και μερικές πιο φιλόδοξες περιπτώσεις, όπως εκείνη του ερασιτεχνικού θιάσου «Σοφοκλής» που ιδρύθηκε στη Λάρνακα το 1907 και ήταν άλλος από το θίασο που λειτούργησε στην ίδια πόλη και με το ίδιο όνομα κατά τον προηγούμενο αιώνα. Μεταξύ των έργων που με τόλμη παρουσίασε, ήσαν έργα του Σαίξπηρ καθώς και αρχαία τραγωδία (Πέρσες του Αισχύλου). Ιδιαίτερα η αρχαία ελληνική τραγωδία θα αρχίσει από την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα να καλλιεργείται συστηματικά, ιδιαίτερα από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, που το παράδειγμά του ακολούθησαν αργότερα και άλλα ανώτερα εκπαιδευτήρια της Κύπρου και ιδιαίτερα το Ελληνικό Γυμνάσιο της Αμμοχώστου. Αν και αναφέρεται ότι το Παγκύπριο Γυμνάσιο ανέβασε για πρώτη φορά τραγωδία το 1898, ωστόσο η προσπάθειά του ουσιαστικά άρχισε από το 1909, επί γυμνασιαρχίας του Ελλαδίτη Μ. Βολονάκη*, ο οποίος και δίδαξε τη σκηνική παρουσίαση τραγωδιών και μάλιστα στην αρχαία ελληνική γλώσσα.
Μέχρι και την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος (1960), τα διάφορα εκπαιδευτήρια του νησιού ήσαν εκείνα που κατά κύριο λόγο παρουσίαζαν από σκηνής έργα του αρχαίου ελληνικού δραματολογίου που για πρώτη φορά τα γνώριζε το κοινό της Κύπρου. Αρκετοί από τους μαθητές των εκπαιδευτηρίων αυτών, που λάβαιναν μέρος στις σχολικές παραστάσεις, ακολούθησαν μετά την αποφοίτησή τους το επάγγελμα του ηθοποιού, με σπουδές κυρίως σε δραματικές σχολές στην Ελλάδα. Αυτοί απετέλεσαν αργότερα σημαντική ομάδα ηθοποιών με θεατρικές σπουδές, που συνέβαλε στην ανάπτυξη του επαγγελματικού κυπριακού θεάτρου. Μερικοί πάλι σταδιοδρόμησαν σαν ηθοποιοί στην Ελλάδα και αλλού.
Ονομαστό είναι το Δημοτικό θέατρο Λευκωσίας
Το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας μετά την ολοκληρωμένη συνολική ανακαίνιση και τον πλήρη εκσυγχρονισμό του πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη την Τρίτη 18 Ιουνίου 2019. Τα εγκαίνια του Δημοτικού Θεάτρου διοργανώθηκαν από το Δήμο Λευκωσίας, το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Το Δημοτικό Θέατρο, κτίσμα νεοκλασικού ρυθμού, λειτούργησε το 1967. Στην πολύχρονη πορεία του χρησιμοποιήθηκε για θεατρικές, χορευτικές παραστάσεις, συναυλίες και άλλες τελετές. Φιλοξένησε για πολλά χρόνια την κεντρική και την παιδική σκηνή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου και θεατρικές, χορευτικές και μουσικές παραστάσεις αξιόλογων Κυπρίων και ξένων καλλιτεχνών. Το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας αποτελεί πυλώνα και καταλύτη στον πολιτισμό τόσο της Λευκωσίας όσο και της Κύπρου από την πρώτη μέρα λειτουργίας του στις 26 Μαρτίου 1967. Οι πρόσφατες εργασίες αποκατάστασης του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας συμβαδίζουν με τον στρατηγικό στόχο του Δήμου Λευκωσίας να στηρίξει και να αναδείξει νέους δημιουργούς, καλλιτέχνες και φορείς της πόλης και να συνεισφέρει στην άνθηση ενός αειφόρου τουρισμού για την πόλη της Λευκωσίας.
Στο χαιρετισμό του στα εγκαίνια ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης, ανάφερε ότι «είναι με ιδιαίτερη χαρά που τελεί τα εγκαίνια του ιστορικού και συμβολικού για την πόλη της Λευκωσίας και όχι μόνο, Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας, το οποίο, λειτουργικά και τεχνολογικά αναβαθμισμένο, παραδίδεται στο φιλότεχνο κοινό, έτοιμο να διαγράψει και πάλι έναν κύκλο ποιοτικής καλλιτεχνικής πορείας. Επιδεικνύοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προαγωγή και την ανάπτυξη της πολιτιστικής δραστηριότητας στον τόπο μας και αναγνωρίζοντας τη σημασία και την ιστορική διαδρομή του εν λόγω θεάτρου ως διαχρονικού χώρου παραγωγής πολιτισμού, θέσαμε στις άμεσες προτεραιότητές μας την αναστήλωση και τη ριζική ανακαίνισή του, ύστερα από στενότατη συνεργασία με τον φίλο Δήμαρχο Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη». «Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα πολιτιστικό πόλο έλξης, για όλους τους συμπολίτες μας. Ένα χώρο που να στηρίζει και να αναδεικνύει τους δημιουργούς, τους καλλιτέχνες και τους φορείς της πόλης μας», κατέθεσε ο Δήμαρχος Λευκωσίας κ. Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης στο δικό του χαιρετισμό στα εγκαίνια. Το πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα των εγκαινίων περιλάμβανε μια αναδρομή στη θεατρική ιστορία του Δημοτικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Λέας Μαλένη. Στο θεατρικό δρώμενο συμμετείχαν οι ηθοποιοί Κώστας Δημητρίου, Τζένη Γαϊτανοπούλου, Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Χριστίνα Παυλίδου, Στέλιος Καυκαρίδης, Νεοκλής Νεοκλέους, Νίκη Δραγούμη, οι μουσικοί Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, στο βιολί, Νικόλας Παπαγεωργίου, στη βιόλα, ενώ συμμετείχε η ομάδα του Μπαλέτου Νέων Λευκωσίας. Ακούστηκαν οι φωνές των Βαλεντίνου Κόκκινου, Παναγιώτη Κυριάκου, Χριστίνας Κωνσταντίνου, ΛέαςΜαλένη, Αλέξανδρου Παρίση. Την εκδήλωση έκλεισε η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, σε διεύθυνση του Καλλιτεχνικού της Διευθυντή JensGeorgBachmann, σε έργα Σόλωνα Μιχαηλίδη και Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.
Η αποκατάσταση του θεάτρου χρηματοδοτήθηκε από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αποτέλεσμα μιας εντατικής προσπάθειας του Υπουργείου Μεταφορών, Συγκοινωνιών και Έργων, του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και του Δήμου Λευκωσίας, μαζί με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Τμήματος Δημοσίων Έργων, του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών, των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, του Γενικού Λογιστηρίου και της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης. Πηγές: http://www.polignosi.com https://www.nicosia.org.